TÆ° Mã Ý là đối thủ xứng tầm nhất của Gia Cát Lượng.

Sau khi LÆ°u Bị qua đời, Nhà Thục Hán rÆ¡i vào cuá»™c chiến dai dẳng vá»›i Tào Ngụy. Nổi bật nhất chính là những lần đấu trí giữa Gia Cát Lượng và TÆ° Mã Ý, nhà chính trị, quân sÆ° kiệt xuất phục vụ cho nhà Ngụy.

6 lần Khổng Minh dẫn quân Bắc phạt (Lục xuất Kỳ SÆ¡n) Ä‘ã diá»…n ra những trận Ä‘ánh ác liệt, những thăng trầm nhiều hÆ¡n tất cả những lần đối đầu trÆ°á»›c Ä‘ó giữa ba nÆ°á»›c Ngụy, Thục, Ngô.

Trang mạng Qulishi (Trung Quốc) đặt câu hỏi, Gia Cát Lượng và TÆ° Mã Ý, ai má»›i thá»±c sá»± là nhà quân sÆ° tài ba nhất thời Tam quốc?

Sá»± nghiệp khác biệt

Ở tuổi 27, Gia Cát Lượng được LÆ°u Bị “tam cố thảo lÆ°”, mời xuống núi giúp khôi phục nhà Hán. Gia Cát Lượng là nhân tố quan trọng, giúp LÆ°u Bị chiến thắng Tào Tháo trong trận đại chiến Xích Bích, đặt nền móng hình thành nhà Thục Hán.

Trong khi Ä‘ó, vai trò của TÆ° Mã Ý thời Tào Tháo không thá»±c sá»± rõ ràng. Má»™t phần vì ông miá»…n cưỡng phò tá Tào Tháo, má»™t phần vì TÆ° Mã Ý là người thận trọng, luôn tránh gây sá»± chú ý không cần thiết.

TÆ° Mã Ý Ä‘Æ°á»£c Gia Cát Lượng chú ý kể từ khi ông nổi lên khi Tào Phi nắm quyền. Ngay từ khi được nghe tin về TÆ° Mã Ý, Gia Cát Lượng Ä‘ã nói rằng, Ä‘ây là má»™t người không dá»… dàng đối phó.

TÆ° Mã Ý trong phim Tân Tam Quốc 2010.

Lần đầu tiên hai quân sÆ° Thục Hán và Tào Ngụy đối đầu trá»±c tiếp là vào năm 231, khi Gia Cát Lượng mở chiến dịch Bắc phạt lần thứ 4. Vua Ngụy là Tào Duệ Ä‘ích thân đến Trường An chỉ huy chiến đấu, ra lệnh cho TÆ° Mã Ý thống soái các tÆ°á»›ng lÄ©nh tiên phong.

TÆ° Mã Ý nhận ra tình hình chiến trường và sức mạnh của quân Thục, Ä‘i đến kết luận rằng lÆ°Æ¡ng thảo của quân Thục hết sức hạn chế, không thể Ä‘ánh lâu dài.

Biết tin TÆ° Mã Ý là người chỉ huy lá»±c lượng Tào Ngụy, Gia Cát Lượng chỉ để lại má»™t cánh quân vây khốn Kỳ SÆ¡n còn mình Ä‘ích thân nắm quân chủ lá»±c nghênh chiến TÆ° Mã Ý.

NhÆ°ng TÆ° Mã Ý biết tình hình không thuận lợi nên gia cố phòng thủ, nhất quyết không ra Ä‘ánh. Sau này, bị các tÆ°á»›ng lÄ©nh chế nhạo là người nhút nhát, TÆ° Mã Ý má»›i miá»…n cưỡng ra lệnh tấn công quân Thục ở Kỳ SÆ¡n để rồi nhanh chóng thu quân, cố thủ không Ä‘ánh.

Suốt má»™t tháng trời nhÆ° vậy, tình hình lÆ°Æ¡ng thảo cạn kiệt buá»™c Gia Cát Lượng phải rút quân. Nhận định về trận chiến này, các học giả Trung Quốc đồng ý rằng, TÆ° Mã Ý Ä‘áº¡t được mục Ä‘ích chiến lược trong khi Gia Cát Lượng giành được chiến thắng nhỏ nhÆ°ng không thể giải quyết được vấn đề lÆ°Æ¡ng thảo và phải rút quân.

Trong giai Ä‘oạn sau, cục diện cuá»™c chiến giữa Gia Cát Lượng và TÆ° Mã Ý không có nhiều thay đổi. TÆ° Mã Ý dù thua nhiều nhÆ°ng Ä‘ó chỉ là những trận thua nhỏ và không ảnh hưởng đến sức mạnh của quân Ngụy.

Đối thủ xứng tầm nhất của Gia Cát Lượng

Trong lần đối đầu thứ hai vào tháng 4.234, TÆ° Mã Ý tiếp tục dùng chiến thuật lấy “tÄ©nh chế Ä‘á»™ng”, không Ä‘ánh khi kẻ địch Ä‘ang có lợi thế. TÆ° Mã Ý hiểu rằng quân Thục từ xa đến mệt mỏi, vận chuyển lÆ°Æ¡ng thá»±c khó khăn nên quyết cố thủ, không ra Ä‘ánh.

Gia Cát Lượng hiểu rằng, muốn chiến thắng thì phải giết được TÆ° Mã Ý Ä‘áº§u tiên. Do dó, Khổng Minh nghÄ© ra kế, dùng khăn, yếm và đồ trắng của Ä‘àn bà gá»­i đến trại Ngụy cùng má»™t phong thÆ°.

“Trọng Đạt (TÆ° Mã Ý) làm đại tÆ°á»›ng, thống lÄ©nh quân Trung Nguyên, không dám mặc giáp cầm gÆ°Æ¡m, để quyết sống mái mà chịu ngồi núp ở trong tối trong hang, để lánh lưỡi Ä‘ao mÅ©i tên, thế thì khác gì Ä‘àn bà? Nay sai người Ä‘Æ°a khăn yếm quần áo trắng của Ä‘àn bà đến, nếu không dám ra Ä‘ánh, thì phải lạy hai lạy mà nhận lấy; nếu còn biết xấu hổ, có chí khí người con trai, thì phải phê vào giấy này, y hẹn ra giao chiến“.

Áo Ä‘àn bà Gia Cát Lượng sai sứ giả Ä‘em tặng cho TÆ° Mã Ý. Ảnh trong phim.

TÆ° Mã Ý xem xong, trong bụng đầy căm giận, nhÆ°ng cÅ©ng gượng cười nói rằng: “Khổng Minh coi ta nhÆ° Ä‘àn bà”. NhÆ°ng rồi, TÆ° Mã Ý nhận ra Ä‘ây chính là kế khích tÆ°á»›ng, chấp nhận nhịn nhục.

Mặc cho các viên tÆ°á»›ng Ngụy tức giận tím mặt, TÆ° Mã Ý vẫn bình thản trọng Ä‘ãi sứ thần của quân Thục, tranh thủ dò hỏi, thăm dò tin tức về Gia Cát Lượng.

Khi biết rằng Khổng Minh Ä‘ang lo nghÄ© về chuyện thiếu lÆ°Æ¡ng thá»±c, TÆ° Mã Ý Ä‘oán Gia Cát Lượng chẳng còn sống được bao lâu nữa, quyết tâm, không ra Ä‘ánh. Ông còn dùng Ä‘òn tâm lý, qua sứ giả gá»­i đến Gia Cát Lượng: “Ngày ông chết không còn xa nữa Ä‘âu, tôi sẽ chờ cho tá»›i tận lúc Ä‘ó, ông có hiểu không hả Lượng?”

Sứ giả trở về và thuật lại mọi việc. Khổng Minh nghe thấy mà than: “Ý thá»±c là biết ta”. Các học giả Trung Quốc cho rằng, Gia Cát Lượng và TÆ° Mã ý giống nhÆ° má»™t cặp Ä‘ôi tri ká»·, rất hiểu ý nhau, qua nhiều lần đối trận, càng Ä‘ánh càng minh chứng rõ.

Về phần mình, TÆ° Mã Ý biết các tÆ°á»›ng lÄ©nh không phục, nên nghÄ© ra kế: “Ta có phải muốn chịu nhục Ä‘âu, bởi vì thiên tá»­ giáng chiếu, sai giữ vững không cho ra Ä‘ánh, nếu ta khinh Ä‘á»™ng, thì trái quân mệnh.Các ngÆ°Æ¡i nếu muốn Ä‘ánh, đợi ta tâu vá»›i thiên tá»­, rồi sẽ đồng lá»±c ra Ä‘ánh giặc”.

Vua Ngụy cảm thấy ngạc nhiên nhÆ°ng được các quân sÆ° góp ý, liền hiểu ra rằng Ä‘ây chỉ là cách để TÆ° Mã Ý lấy lòng quân sÄ©, ra lệnh cho toàn quân không được ra Ä‘ánh.

TÆ° Mã Ý vui vẻ mặc áo Gia Cát Lượng tặng dù trong lòng hết sức căm giận. Ảnh trong phim.

Các tÆ°á»›ng Thục nghe tin ấy, vào bẩm vá»›i Khổng Minh. Gia Cát Lượng cười và nói: “Ý vốn không dám Ä‘ánh, xin Ä‘ánh là thị oai vá»›i chúng Ä‘ó thôi”.

Đây là kế “mượn gió để bẻ măng”, không trá»±c tiếp ra tay mà mượn tay người khác để trấn an binh sÄ©, từ Ä‘ó vẫn vừa được lòng quân, mà lại giữ cho chiến tuyến tiếp tục ổn định để chờ thời thế thay đổi.

Má»™t số học giả Trung Quốc sau này phân tích, cuá»™c đối đầu giữa Gia Cát Lượng và TÆ° Mã Ý luôn bất phân thắng bại. Nếu TÆ° Mã Ý có thất bại thì chỉ là để đổi đấy thời gian, cho đến khi Gia Cát Lượng vì mệt nhọc mà sinh bệnh rồi qua đời.

Theo bài phân tích trên trang mang Lishiquwen (Trung Quốc), Gia Cát Lượng và TÆ° Mã Ý ai tài giỏi hÆ¡n là Ä‘iều mà nhiều người vẫn còn tranh cãi đến ngày nay. Bên nào cÅ©ng có lý do để củng cố quan Ä‘iểm của mình.

Xét trong lịch sá»­ Tam quốc, Gia Cát Lượng chỉ có má»™t kẻ thù - là nhà Ngụy, má»™t mục tiêu là các cuá»™c Bắc phạt vốn buá»™c phải sá»­ dụng vÅ© lá»±c. Trong khi Ä‘ó, TÆ° Mã Ý vừa phải đối đầu vá»›i quân Thục, vừa phải giải quyết vấn đề chính trị bên trong ná»™i bá»™ Tào Ngụy. Đó là lý do TÆ° Mã Ý phải hành Ä‘á»™ng hết sức thận trọng.

NhÆ°ng nhìn chung, dù năng lá»±c chính trị hay quân sá»± của TÆ° Mã Ý có nổi bật hay không, ông vẫn là đối thủ lá»›n nhất trong đời Gia Cát Lượng.

_______________

Trong sá»± nghiệp trấn hÆ°ng nhà Thục Hán, Gia Cát Lượng Ä‘ã xây dá»±ng lá»±c lượng tinh nhuệ hết sức thiện chiến. Bài viết xuất bản sáng sá»›m ngày 28.12 sẽ làm rõ hÆ¡n về lá»±c lượng chiến đấu bí ẩn này.