Từng bị tàn phá nặng nề bởi chiến tranh, chỉ sau má»™t phần tÆ° thế ká»·, Việt Nam Ä‘ã viết nên má»™t trong những câu chuyện kinh tế thành công nhất tại châu Á. Kể từ khi chính sách đổi má»›i được Ä‘Æ°a vào thá»±c hiện năm 1986, Việt Nam Ä‘ã phá bỏ nhiều rào cản thÆ°Æ¡ng mại và dòng vốn, phát triển khu vá»±c kinh tế tÆ° nhân.

Trong suốt 25 năm đổi má»›i, vá»›i tốc Ä‘á»™ tăng trưởng GDP đầu người hàng năm là 5,3%, Việt Nam trở thành nền kinh tế tăng trưởng nhanh thứ hai tại châu Á, sau Trung Quốc. Bất chấp khủng hoảng tài chính châu Á những năm 1990 và suy thoái kinh tế hiện nay, kinh tế Việt Nam vẫn tăng trưởng hết sức đều đặn. Trong giai Ä‘oạn 2005 -2010, Việt Nam tăng trưởng khoảng 7% má»—i năm.

Kinh tế Việt Nam giờ Ä‘ây không chỉ xoay quanh khu vá»±c nông nghiệp. Tá»· trọng nông nghiệp trong GDP của Việt Nam Ä‘ã giảm từ 40% xuống còn 20% chỉ trong 15 năm. So vá»›i khoảng thời gian 29 năm của Trung Quốc và 41 năm của Ấn Độ, Ä‘ây được coi là bÆ°á»›c chuyển dịch hết sức ngoạn mục.

Trong 10 năm trở lại Ä‘ây, tá»· lệ lao Ä‘á»™ng trong khu vá»±c nông nghiệp của Việt Nam Ä‘ã giảm 13%, trong công nghiệp và dịch vụ tăng lần lượt là 9,6% và 3,4%. Nhờ vậy, tá»· trọng nông nghiệp trong GDP Ä‘ã giảm 6,7%, còn tá»· trọng công nghiệp tăng 7,2%.

Chi phí lao Ä‘á»™ng gia tăng tại Trung Quốc khiến nhiều doanh nghiệp chuyển hÆ°á»›ng sang hoạt Ä‘á»™ng tại Việt Nam, nÆ¡i có lá»±c lượng lao Ä‘á»™ng giá rẻ Ä‘ông đảo. Điều này khiến nhiều ý kiến cho rằng Việt Nam Ä‘ang trở thành thị trường sản xuất hàng xuất khẩu lá»›n tiếp theo tại châu Á, má»™t phiên bản thu nhỏ của Trung Quốc, hay còn gọi là Trung Quốc +1.

Tuy nhiên, Việt Nam khác xa Trung Quốc ở hai Ä‘iểm. Thứ nhất, kinh tế Việt Nam phụ thuá»™c vào tiêu dùng cá nhân nhiều hÆ¡n so vá»›i Trung Quốc. Tiêu dùng của há»™ gia Ä‘ình chiếm tá»›i 65% GDP, trong khi con số này của Trung Quốc chỉ là 36%. Thứ hai, khác vá»›i kinh tế Trung Quốc tăng trưởng mạnh mẽ nhờ xuất khẩu và vốn đầu tÆ°, kinh tế Việt Nam được thúc đẩy cân bằng giữa sản xuất và dịch vụ, hai khu vá»±c chiếm lần lượt xấp xỉ 40% GDP. Tăng trưởng của Việt Nam dá»±a trên nhiều ngành nghề Ä‘a dạng, vá»›i các phân khúc thị trường cạnh tranh trong khắp nền kinh tế. Trong 5 năm qua, sản lượng khu vá»±c công nghiệp (gồm xây dá»±ng, sản xuất, khai khoáng, Ä‘iện…) và khu vá»±c dịch vụ đạt tốc Ä‘á»™ tăng trưởng khoảng 8% má»—i năm.

Việt Nam xuất hiện trong hầu hết danh sách các thị trường má»›i nổi hấp dẫn đối vá»›i các nhà đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài. Các nghiên cứu của Bá»™ ThÆ°Æ¡ng mại và Đầu tÆ° Anh, trung tâm nghiên cứu kinh tế Economist Intelligence Unit đều xếp Việt Nam là thị trường má»›i nổi hấp dẫn nhất thế giá»›i đối vá»›i đầu tÆ° trá»±c tiếp nÆ°á»›c ngoài (FDI), sau các nÆ°á»›c thuá»™c nhóm BRIC gồm Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc. Vốn FDI đăng ký vào Việt Nam Ä‘ã tăng từ 3,2 tá»· USD năm 2003 lên 71,7 tá»· USD năm 2008. Bất chấp khủng hoảng kinh tế, con số này vẫn đạt 21,5 tá»· USD năm 2009.

Má»™t Ä‘iểm khác nhau nữa giữa kinh tế Việt Nam và Trung Quốc là trong khi 60% vốn FDI ở Trung Quốc đều rót vào các ngành công nghiệp nặng cần nhiều nhân công thì ở Việt Nam, con số này chỉ là 20%. Số FDI còn lại của Việt Nam đổ vào các ngành khai mỏ và dầu khí (40%), bất Ä‘á»™ng sản (15-20%) và du lịch. Kể từ năm 2005, lượng khách du lịch tá»›i Việt năm Ä‘ã tăng hÆ¡n 30%.

Việt Nam là nÆ°á»›c có dân số trẻ, được giáo dục tốt và phổ cập internet rá»™ng rãi. Từ năm 2000 đến 2010, số lượng thuê bao di Ä‘á»™ng tại Việt Nam tăng gần 70%, trong khi con số này tại Mỹ chỉ là 10%. Tính đến cuối năm 2010, Việt Nam có 170 triệu thuê bao Ä‘iện thoại, trong Ä‘ó 154 triệu là thuê bao di Ä‘á»™ng.

Vá»›i 31%, tá»· lệ sá»­ dụng internet của Việt Nam vẫn còn thấp hÆ¡n nhiều so vá»›i các nÆ°á»›c châu Á khác nhÆ° Malaysia (55%) và Đài Loan (72%). Tuy nhiên, con số này Ä‘ang ngày càng gia tăng. Số thuê bao băng thông rá»™ng ở Việt Nam Ä‘ã tăng lên từ 0,5 triệu thuê bao năm 2006 lên 3,8 triệu thuê bao vào năm 2010. CÅ©ng trong năm 2010, số thuê bao sá»­ dụng mạng 3G của Việt Nam đạt 7,7 triệu. Má»™t khi cÆ¡ sở hạ tầng viá»…n thông phát triển thì số lượng sá»­ dụng mạng di Ä‘á»™ng và internet tại Việt Nam sẽ tăng vọt. Hiện nay, có tá»›i 94% người Việt cập nhật tin tức qua mạng Internet và có tá»›i 40% người truy cập má»—i ngày.

Khu vá»±c dịch vụ thuê ngoài của Việt Nam hiện Ä‘ang có 100.000 lao Ä‘á»™ng, vá»›i mức doanh thu tạo ra hàng năm đạt trên 1,5 tá»· USD. Nhiều tập Ä‘oàn Ä‘a quốc gia lá»›n trên thế giá»›i nhÆ° Hewlett-Packard, IBM, và Panasonic Ä‘ã đặt cÆ¡ sở tại Việt Nam.

Trên thá»±c tế, Việt Nam rất có tiềm năng trở thành 10 địa chỉ hàng đầu thế giá»›i trong lÄ©nh vá»±c này nhờ lá»±c lượng lao Ä‘á»™ng trẻ tốt nghiệp đại học hùng hậu và giá rẻ (má»—i năm có khoảng 257.000 sinh viên tốt nghiệp đại học). Chi phí thuê má»™t lập trình viên máy tính ít hÆ¡n 60% so vá»›i tại Trung Quốc.

TÆ°Æ¡ng tá»±, chi phí thuê má»™t nhân viên xá»­ lý dữ liệu cÅ©ng chỉ bằng 50% so vá»›i tại Trung Quốc. Miá»…n là thế giá»›i có nhu cầu và Việt Nam đảm bảo Ä‘áp ứng đủ thì khu vá»±c dịch vụ thuê ngoài tại Ä‘ây có thể tạo ra khoảng 6-8 tá»· USD má»—i năm. Đây có thể trở thành cá»— máy tạo việc làm tại khu vá»±c thành thị, thêm khoảng 600.000 tá»›i 700.000 việc làm vào năm 2010, Ä‘óng góp 3-5% vào tăng trưởng GDP của Việt Nam.

Trong 10 năm vừa qua, tổng dÆ° nợ tín dụng của Việt Nam Ä‘ã tăng 33% má»—i năm, cao hÆ¡n nhiều so vá»›i của Trung Quốc, Ấn Độ hay các quốc gia thuá»™c ASEAN.

Tính đến cuối năm 2010, dÆ° nợ tín dụng của Việt Nam xấp xỉ 120% GDP, trong khi còn số này của năm 2000 chỉ là 22%. Đây có thể là bằng chứng cho sá»± tăng trưởng năng Ä‘á»™ng của nền kinh tế nhờ hệ thống ngân hàng Ä‘ang ngày càng phát triể. Tuy nhiên, cÅ©ng có nhiều ý kiến lo ngại, sá»± gia tăng của các khoản nợ xấu có thể sẽ ảnh hưởng tiêu cá»±c và buá»™c chính phủ phải can thiệp vào khu vá»±c tài chính.

Lợi tức dân số hay còn gọi là lợi tức nhân khẩu học là những ích lợi kinh tế có được nhờ biến đổi dân số. Từ năm 2005 đến 2010, lá»±c lượng lao Ä‘á»™ng trẻ gia tăng cùng vá»›i sá»± chuyển dịch nhanh chóng khỏi nông nghiệp Ä‘ã Ä‘óng góp gần 70% tăng trưởng của Việt Nam. Khoảng 30% còn lại có được là nhờ năng suất lao Ä‘á»™ng được cải thiện.

Tuy nhiên, thống kê chính thức dá»± báo tăng trưởng lá»±c lượng lao Ä‘á»™ng sẽ giảm khoảng 0,6% má»—i năm trong 10 năm tá»›i, so vá»›i mức tăng trưởng 2,8% hàng năm trong giai Ä‘oạn 2000-2010. Bên cạnh Ä‘ó, trong thập ká»· tá»›i, việc chuyển dịch từ nông nghiệp sang công nghiệp dịch vụ của Việt Nam cÅ©ng sẽ không thể đạt tốc Ä‘á»™ nhÆ° trÆ°á»›c.

Do Ä‘ó, nếu muốn duy trì tốc Ä‘á»™ tăng trưởng ngoạn mục, Việt Nam cần nâng cao năng suất lao Ä‘á»™ng. Cụ thể, tốc Ä‘á»™ tăng trưởng năng suất lao Ä‘á»™ng sẽ cần phải tăng từ 4,1% lên 6,4% nếu muốn đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế 7-8% hàng năm vào năm 2020. Nếu không, tăng trưởng hàng năm của kinh tế Việt Nam sẽ giảm xuống chỉ còn khoảng 4,5-5%, đồng thời GDP sẽ giảm 30%.